Een eerste blik

In dit artikel heb ik de inhoudsopgave, inleiding en het nawoord van het boek opgenomen om de lezer alvast een beetje inzicht te geven in hoe het boek er vanbinnen uitziet. Het geeft ook wat meer inzicht in de motivatie van de schrijver en van de bewerker Sandra Kouwenhoven.

Inleiding

Dit boek gaat over hechting en over het effect dat ons hechtingspatroon op ons leven heeft, in het bijzonder op onze partnerrelatie. Maar waarom een boek over hechting? Omdat ik bij het begeleiden van individuele cliënten en stellen zie hoe enorm groot de rol is die hechting speelt in onze relaties, maar over het algemeen een onderbelichte factor blijft. Hechting komt weleens voorbij in algemene termen, maar krijgt zelden de aandacht die het, op basis van de effecten op ons (liefdes)leven, verdient.

Een niet-zekere hechting kan een bron van veel ellende zijn. Zolang we dus niet op een dieper niveau naar ons hechtingspatroon kijken, zullen we de invloed die het op ons leven heeft ook niet kunnen begrijpen of veranderen. Onze hechting zit namelijk in alles verstopt. Het heeft invloed op de manier waarop we in een team functioneren, hoe we leidinggeven, en op hoe we ons verhouden tot onze ouders, vriend(inn)en en onze liefdespartner. Mochten we daar niet happy mee zijn, dan is het zaak om te begrijpen wat er in de interactie gebeurt en wat we eraan kunnen doen om dit te veranderen.

De bedoeling van dit boek is om een bijdrage te leveren aan de bewustwording van hechting en de invloed die het op mensen heeft, met als uiteindelijk doel dat de lezer sensitieve en gelijkwaardige (partner)relaties kan ontwikkelen. De titel van dit boek, ‘Vrij gehecht’, heb ik gekozen omdat een ‘zekere hechting’ in het classificatiesysteem dat ik gebruik om iemands hechtingspatroon vast te stellen, wordt benoemd als ‘free’. Het woord ‘zeker’ kan daarnaast een gevoel van kracht oproepen: ‘ik ben zeker en dus sterk’ en dat is nu juist niet de bedoeling. Mensen met een zeker hechtingspatroon laten in de praktijk niet zozeer zekerheid en kracht zien, maar bewegen zich gewoonweg vrij(er) en met meer sensitiviteit in het emotionele landschap.

Ik begin dit boek met een uitleg over hechting en over hoe de verschillende hechtingspatronen ontstaan. Aansluitend ga ik nog wat dieper in op wat een zekere hechting inhoudt. Vervolgens beschrijf ik de verschillende hechtingspatronen en de bijbehorende subpatronen. Om te illustreren hoe hechtingspatronen er in de praktijk uit kunnen zien, maak ik gebruik van citaten uit films en toneel, songteksten en dialogen tussen stellen uit mijn praktijk voor relatietherapie. Bij elk (sub)patroon geef ik adviezen wat je kunt doen om een meer zeker hechtingspatroon te ontwikkelen. Daarna ga ik dieper in op de soorten trauma bij de verschillende hechtingspatronen en welke vormen van therapie hierbij eventueel geschikt zijn. De daaropvolgende hoofdstukken gaan over het ontwikkelen van vaardigheden die passen bij een zekere hechting. Het boek eindigt met een hoofdstuk met veelgestelde vragen, een afsluiting en een nawoord.

Door het lezen van dit boek kan je een indruk krijgen van je eigen hechtingspatroon. Dit kan echter best lastig zijn omdat iedereen wel dingen kan herkennen bij verschillende (sub)patronen (zie ‘Hechtingspatronen zijn geen hechtingsstijlen’ in paragraaf 1.3). Om hier zekerheid over te krijgen kun je een test doen (zie paragraaf 2.3). Maar ook zonder test kun je aan de slag met de adviezen in dit boek die je voor jou van toepassing vindt.

De voorbeelden in het boek gaan over heterostellen. Dit komt omdat ik deze voornamelijk zie in mijn praktijk. Dit boek is echter ook toepasbaar voor stellen van hetzelfde geslacht of non-binaire personen omdat hechtingspatronen niet geslachtsgebonden zijn. De voorbeelden zijn dusdanig bewerkt dat deze niet tot specifieke stellen terug te leiden zijn.

Vaak kan waar ‘hij’ staat ook ‘zij’ gelezen worden of andersom, en het kind kan vaak zowel jongen als meisje zijn. Waar over de ouder, vader of moeder wordt gesproken kan ook ‘verzorger’ gelezen worden.

Nawoord van Sandra Kouwenhoven

Toen ik de eerste editie van dit boek las, was ik zeer getroffen door de inhoud. Dit was mijn motivatie om wat tekstuele verbeteringen door te geven aan Jeroen Hoekman voor de tweede druk. Dit resulteerde echter in een interessante samenwerking en uiteindelijk tot deze tweede editie van het boek.

Voordat ik dit boek las, kende ik al heel wat psychologische theorieën, maar deze ligt voor mij het dichtst bij wat ik de ‘universele waarheid’ noem. Ik was al wel bekend met de term ‘hechting’, maar de uitwerking van de patronen kende ik nog niet. En dat vond ik uniek aan dit boek. Als je het eenmaal ziet, dan kan je het ook niet meer ‘niet zien’. Hoe iemand gehecht ofwel ‘geprogrammeerd’ is, zie je op allerlei manieren terug. Mij helpt dit om mezelf, de mensen om mij heen en de wereld beter te begrijpen. Als je bijvoorbeeld hebt meegemaakt dat iemand een aantal keer heel afwijzend op een bepaald onderwerp heeft gereageerd, dan kan je gaan inzien dat dit de volgende keren weer zal gebeuren, hoe je het onderwerp ook brengt. En je kunt zien hoe hardnekkig je eigen manier van reageren soms kan zijn, ook als je je er door dit boek bewust van bent. Je kan ook gaan inzien dat de reactie van iemand op jou vaak helemaal niets met jou te maken heeft, maar dat deze voortkomt uit een projectie uit het verleden. Iemand die vroeger gepest is, kan bijvoorbeeld heel verdedigend reageren op wat voor andere mensen een grapje is. Of iemand die het thuis nooit goed deed, kan je op afstand willen houden omdat hij bang is dat jij hem anders ook zal bekritiseren en afwijzen, ook als dat totaal niet jouw intentie is. Het kan daarom van belang zijn om iets over de achtergrond van een persoon te weten om zijn gedrag te kunnen begrijpen. Ik heb hierbij wel geleerd om niet in de valkuil te stappen om al snel een hechtingspatroon te plakken op iemand die ik niet heel goed ken. Mensen kunnen heel anders reageren op de een dan op de ander, omdat zij andere associaties hebben bij het type persoon. Daarom is het onderscheid tussen hechtingsstijlen en hechtingspatronen, zoals dat in dit boek wordt uitgelegd, zo belangrijk. Ook is het zo dat mensen meer zijn dan hun ‘programmering’ en dat gedrag door vele factoren wordt beïnvloed. Daarom moet er ook weer niet te rigide met de opgedane kennis om worden gegaan. Dit boek heeft mijn leven echter verrijkt en ik ben Jeroen Hoekman dankbaar dat hij zijn kennis over hechting en hechtingspatronen in dit boek heeft opgeschreven.