Weg met die angst!

De Angst Cyclus

Vaak staan we aan de rand van ons potentieel, turen er zelfs naar, maar zijn bang om de sprong te wagen. Of zitten we vast in bepaald “onzeker” gedrag in een relatie of werk. Die aarzeling komt niet voort uit een gebrek aan capaciteiten, maar uit een web van angsten (we hebben het hier niet over fobieën) en twijfels die we onbewust om onszelf heen weven. Angsten voor een oordeel, voor het niet aan de eisen voldoen, of om bijvoorbeeld als onaardig te worden gezien. Die angsten zijn vaak niet gebaseerd een werkelijkheid, maar op overtuigingen die we in de loop van de tijd hebben geaccepteerd als waar. Overtuigingen die we vaak in onze jeugd hebben ontwikkeld op basis van een tekort. De meeste van deze overtuigingen zijn barrières die voortkomen uit ervaringen uit het verleden. Of vanuit maatschappelijke druk ontstaan. Ze kunnen onze groei saboteren en ons een gevangene maken van onze eigen gedachten. Gelukkig kunnen we, als we het lef hebben, de sleutel tot het ontsluiten van die gevangenis vinden. Hoe? Na onderzoek van de oorzaak van de overtuiging en de angst die daaruit geboren werd. Met begrip en een verandering van perspectief kunnen we deze saboterende overtuigingen uitdagen, onze horizon verbreden en het leven omarmen.

In onze praktijk maken we gebruik van de zogenaamde angst cyclus om te achterhalen wat de oorzaak kan zijn van het ontstaan van een bepaalde angst. Er bestaat zoiets als een cirkel van angst waar we in kunnen blijven ‘hangen’. De cirkel werkt zo: 

1. Er gebeurt iets wat onze angst ‘triggert’. Dit is niet zomaar een angst, maar de gedachte dat jij als persoon een serieus (lees: negatief) karakterprobleem hebt. Je wil voorkomen dat mensen jouw tekortkoming zien en je gaat in actie (wat achteraf vaak gepaard gaat met fysieke klachten: moe, prikkelbaar, somber). 

2. Je angstrespons zet je ertoe aan om op een bepaalde manier te handelen. Doel van je reflex is om de gevreesde uitkomst te vermijden. Alleen heeft de manier waarop je reageert vaak een averechts effect. Het kan ervoor zorgen dat je juist nog meer van het gedrag vertoont waar anderen je op afrekenen. 

3. Zodra je inziet dat je succes- of vermijdingstactieken niets hebben opgeleverd, krijg je de rekening gepresenteerd in de vorm van het vreselijke gevoel (dat je juist niet wilde hebben): je voldoet niet, bent niet goed genoeg, hebt het niet kunnen oplossen, bent een teleurstelling voor je omgeving etc. Voordat je het weet, kom je vast te zitten in het gevoel dat je niets kan en nergens goed genoeg voor bent. 

4. Als gevolg van voorgaande ga je op zoek naar manieren om de emotionele pijn te verzachten. Je komt daardoor haast altijd wel uit in zelfdestructief gedrag zoals verstoppen, drank, seks, overmatige shoppen of eten, jezelf afsluiten van de wereld of obsessief werken. Het gaat er overigens niet om wat je favoriete “oplossing” is maar wel om waarom je dit doet!

Als je deze cyclus wil doorbreken, moet je er achter zien te komen wat de eerste trigger is. Die kun je vinden door de volgende zin af te maken door het voor jou meest “kloppende” woord uit onderstaande lijst op de stippellijn in te vullen:

Ik zou het verschrikkelijk vinden als iemand die ik liefheb, respecteer of bewonder het idee zou hebben dat ik .............................. ben.

In te vullen woorden:
  o niet goed genoeg
  o incompetent
  o een mislukking
  o vind dat ik geen geluk of succes verdien
  o “gewoontjes” (of een grijze muis)
  o een slappeling
  o dom
  o lui
  o onzichtbaar
  o asociaal

Als je moeite hebt er meteen eentje te kiezen, begin dan door er drie te kiezen. Die mag je in een volgorde zetten om uiteindelijk de nummer 1 in te kunnen vullen. 

Het (eerste) woord geeft aan waar je angst verstopt zit en welk tekort je in het verleden hebt opgelopen. Incompetent, bijvoorbeeld, zegt dat je weinig of geen (positieve) feedback hebt gekregen in het verleden (of je vroege jeugd). Je hebt de dingen misschien zelf moeten uitvinden of alleen moeten doen vroeger en hebt weinig spontane hulp en uitleg van ouders of verzorgers gekregen. Daardoor vind je nu misschien van jezelf dat je alles moet weten voordat je ergens aan begint of je uitspreekt ergens over. Of geef je anderen (partner, collega’s) alle ruimte en baal je er achteraf van dat je je (weer) niet als eerste hebt uitgesproken.

Voorgaande is maar een kort voorbeeld en gaat vooral in op de eerste en wat ons betreft belangrijkste stap uit de cyclus. We hopen dat je er wat aan hebt gehad en in het geval je vragen hebt of de gehele cyclus eens een keer door wil werken: geef ons een seintje!