Borderline in je relatie

Wat is een Borderline persoonlijkheidsstoornis?

Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) is een complexe psychische aandoening die in alledaagse gesprekken vaak verkeerd wordt begrepen en terloops verkeerd wordt gelabeld. Deze stoornis omvat een reeks symptomen en gedragingen die een aanzienlijke invloed hebben op de emotionele regulatie, het zelfbeeld en op onze relaties. Het is wel van cruciaal belang om onderscheid te maken tussen klinische borderline-stoornis en het nonchalante gebruik van de term 'borderline' om iemands grillige gedrag te beschrijven.

Borderline wordt gekenmerkt door intense emotionele ervaringen, een onstabiel zelfbeeld, patronen van onstabiele relaties en impulsieve acties. Mensen met een borderline-stoornis worstelen vaak met een diepe angst om in de steek gelaten te worden, wat kan leiden tot verwoede pogingen om echte of ingebeelde scheiding of afwijzing te vermijden. Ze kunnen intense episodes van woede, depressie en angst ervaren die enkele uren tot dagen kunnen duren.

Vragen om over na te denken (voor de partner)

Hieronder vind je een aantal vragen die je kunnen helpen als je denkt in een relatie te zitten met iemand die mogelijk een borderline-stoornis heeft. Hoe meer antwoorden je positief beantwoord hoe sterker de aanwijzing dat er sprake kan zijn van borderline.

• Heeft je partner last van extreme stemmingswisselingen, waarbij hij het ene moment erg blij lijkt en het andere moment extreem verdrietig?

• Schommelt je partner vaak tussen het idealiseren en daarna denigreren van jou als persoon?

• Heb je impulsief gedrag opgemerkt op gebieden waar de kans bestaat op schade aan relatie, gezin en zelf (bijvoorbeeld uitgaven, drank, gokken, korte affaires)?

• Heeft je partner een intense angst voor verlating, reëel of ingebeeld, die zijn of haar gedrag in de relatie beïnvloedt?

• Heeft hij of zij - zonder aanleiding - regelmatig uitingen van intense boosheid (incl. verbaal of fysiek geweld) of moeite met het beheersen van die woede?

• Geeft je partner regelmatig aan zich vaak leeg of verveeld te voelen, zonder een gevoel van doel of vervulling?

• Heb je periodes opgemerkt waarin je partner heel achterdochtig is of los staat ​​van de realiteit, vooral onder stress?

Hoe Borderline als stoornis verschilt van informele 'Borderline'-labels

Mensen gebruiken de term 'borderline' - net als bij narcisme - vaak erg makkelijk. Dat gebeurt bijvoorbeeld om iemand te beschrijven die humeurig of emotioneel onstabiel is. Dit informele gebruik is echter een enorme simplificatie en kan misleidend zijn. BPS is namelijk een diagnosticeerbare psychische stoornis die invloed heeft op het functioneren in alle aspecten van het leven. Het gaat niet alleen om temperamentvol of onvoorspelbaar zijn. Het is een diepgaand patroon van instabiliteit in interpersoonlijke relaties, zelfbeeld en emoties, samen met voor de omgeving duidelijke vormen van impulsiviteit.

Door nonchalant ‘borderline’ te gebruiken om iemand te beschrijven die humeurig of moeilijk lijkt, slaan we niet alleen de worsteling van mensen die daadwerkelijk met een borderline-stoornis leven plat, maar houden we ook een stigma rond geestelijke gezondheid in stand. Het is belangrijk om de complexiteit en ernst van BPS te begrijpen om empathie en steun te bevorderen voor degenen die erdoor getroffen worden. Dat betekent natuurlijk niet dat we zomaar akkoord moeten gaan met het vaak grensoverschrijdende gedrag van iemand die borderline heeft. En al helemaal niet in een relatie.

Hieronder zal ik iets dieper ingaan op de manier waarop borderline zich manifesteert in relaties. Ik geef wat praktijkvoorbeelden ten behoeve van lezers die mogelijk met deze uitdagingen te maken hebben. Het begrijpen van de impact van borderline op relaties is namelijk van cruciaal belang bij het veilig stellen van je eigen fysieke en mentale welzijn en voor het bevorderen van compassie en het zoeken naar effectieve managementstrategieën voor je partner.

Voorbeelden uit de praktijk van Borderline-gedrag in relaties

Het verhaal van Emma en Jack: de achtbaan van emoties

De relatie tussen Emma en Jack zou je kunnen beschrijven als een rollercoaster. Het ene moment is Emma hevig verliefd en overspoelt ze Jack met genegenheid en aandacht. Het moment erop is ze plotseling extreem boos of boos om ogenschijnlijk kleine dingen. Jack heeft vaak het gevoel dat hij op eieren moet lopen en is onzeker over wat Emma’s volgende emotionele wending zou kunnen veroorzaken. Emma's intense angst om in de steek gelaten te worden, brengt haar ertoe Jacks onschuldige daden – zoals een avondje doorbrengen met zijn vrienden – te interpreteren als tekenen dat hij bezig is haar te verlaten. Deze angst manifesteert zich vaak in wanhopige pogingen om Jack dichtbij te houden, gevolgd door periodes van kilheid en terugtrekking waarin ze zich kwetsbaar voelt.

De zaak van Sarah en Johan: zwart-wit denken

Sarah ziet de dingen vaak in extremen. Voor haar zijn mensen en situaties goed of slecht. Dit zwart-wit-denkpatroon beïnvloedt haar relatie met Mark. Als hij iets doet wat haar bevalt, is hij de beste partner ter wereld. Maar als hij een fout maakt of het niet met haar eens is, ziet ze hem als een vreselijk persoon die helemaal niets om haar geeft. Deze extreme fluctuatie in percepties leidt tot een tumultueuze relatie, vol intense ruzies en hartstochtelijke verzoeningen.

Het verhaal van Laura en Rogier: impulsief gedrag

Laura’s impulsiviteit is een constante bron van spanning in haar relatie met Rogier. Ze neemt vaak overhaaste beslissingen, zoals in een opwelling haar baan opzeggen of gaan shoppen en spullen kopen die ze zich niet kan veroorloven. Ook weet ze zich steeds minder goed te beheersen ten aanzien van drank. Haar impulsieve acties worden meestal gedreven door haar kortstondige gevoelens en houden geen rekening met de gevolgen op de lange termijn, waardoor Rogier elke keer weer met de nasleep moet omgaan.

De strijd van Ferdinand en Tom: intense angst voor verlating

Ferdinand’s intense verlatingsangst komt op verschillende manieren tot uiting in zijn relatie met Tom. Hij heeft voortdurend bevestiging nodig en geruststelling van Tom’s liefde en toewijding. Als Tom af en toe voor zijn werk moet reizen, wordt Ferdinand ongerust en beschuldigt hem er dan van ontrouw te zijn of niet om hem te geven. Zijn angst brengt hem er vaak toe compulsief gedrag te vertonen, zoals Tom onophoudelijk bellen of sms'en om te controleren waar hij is.

Navigeren in een relatie met borderline

Leven met of houden van iemand als je borderline hebt - of met iemand die borderline heeft - kan uitdagend en emotioneel belastend zijn. Het herkennen en begrijpen ervan is dus belangrijk om de impact ervan in een relatie te beheersen. Voor het geval je ermee te maken hebt of zelf kenmerken denk te hebben volgen hier een aantal algemene tips:

• Leer zoveel mogelijk over borderline. Het begrijpen van de stoornis kan waardevolle inzichten opleveren in het gedrag van jezelf of je partner en de uitdagingen waarmee jullie worden geconfronteerd. Werk aan het ontwikkelen van een dieper begrip van emoties en triggers. Borderline gaat vaak gepaard met intense emotionele ervaringen, dus het leren herkennen en reguleren van deze gevoelens is van cruciaal belang. Technieken zoals mindfulness, meditatie of het bijhouden van een dagboek kunnen helpen emotionele reacties effectiever te begrijpen en te beheersen.

• Relatietherapie, maar ook individuele therapie voor beide partners, door iemand die verstand heeft van dit soort zaken, kan echt helpen. Het leren reguleren van emoties en het vergroten van frustratietolerantie zijn daarbij twee belangrijke peilers van het verbeteren van je relatie.

• Stel allebei duidelijke en consistente grenzen vast. Dit is cruciaal voor jullie persoonlijke welzijn en kan ook helpen chaotisch gedrag en aan machteloos gevoel te verminderen. Grenzen stellen is tweerichtingsverkeer in dit soort gevallen.

• Stimuleer allebei - op je eigen manier - vormen van open communicatie. Druk je eigen gevoelens rustig en duidelijk uit en moedig je partner met borderline aan hetzelfde te doen. Is de situatie er niet naar of te heftig, probeer je dan niet mee te laten slepen in het drama, stel grenzen en blijf staan. Eerlijkheid en transparantie zijn sleutelwoorden. Communiceer regelmatig over je gevoelens, gedachten en behoeften met je partner als jij degene bent met borderline verschijnselen. Probeer je ervaringen te delen, laat weten welke invloed dit op je heeft en wat je nodig hebt als je het moeilijk hebt.

• Zorg vooral goed voor je eigen mentale en emotionele gezondheid. Het is gemakkelijk om overweldigd te raken door de intensiteit van de emoties van je partner met borderline. Wordt het teveel, zoek dan hulp. En voor als je zelf borderline verschijnselen hebt : probeer een aantal coping strategieën bij de hand te hebben voor als je je overweldigd voelt. Dit kunnen ademhalingsoefeningen zijn of een time-out, een hobby of sport beoefenen of een vriend bellen. Deel deze strategieën met je partner, zodat hij of zij weet hoe hij je kan ondersteunen tijdens moeilijke momenten.

• Als je merkt dat je partner echt probeert zijn of haar gedrag onder controle te houden of behandeling zoekt, ondersteun dat dan vooral.

• En als het echt niet (langer) gaat: zoek hulp of neem contact op!